اسب ترکمن

          نوین جوان  
            بازدید : 133
          
           نظرات (0)
        

اسب ترکمن گونه‌ای از اسب با نژاد ترکمن خالص است که در منطقه ترکمن صحرا زیست کرده و پرورش می‌یابد. رنگ آنها بیشتر خاکستری رنگ است و بدنی کشیده و لاغر دارند. شکم آنها بر خلاف بسیاری از نژادهای دیگر اسبها، تخت است، به عبارت دیگر شکم آنها لاغر است. صادرات این اسب به خارج از کشور ممنوع است.

اسب ترکمن

From Wikipedia, the free encyclopedia

اسب آخال تکه. برخی آن را از ریشه اسب ترکمن می‌دانند

اسب ترکمن اسبی است دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است، از جمله: قد ۱۴۸ تا ۱۵۵ سانتیمتر، گوشهای بلند و متحرک، سینه فراخ و متناسب، کپل کم شیب با عرض خوب، مفاصل قوی، سم‌های محکم با زاویه مناسب، تحمل حرکات سنگین ورزشی. رنگ‌های تیره‌های اسب آخال تکه و یموت شامل: کهر، نیله (طوسي)، سمند، کرنگ، قره کهر، ابرش، سیاه، و سفید است.

نژادهای شناخته شده اسب ترکمن در سه گروه: یموت، اسب آخال تکه، چناران (مخلوط از تلاقی اسب ترکمن و اسب عرب) دسته بندی شده‌اند.

برخی نیز آميخته تروبرد و تركمن (دو خون) هستند.

اسب ترکمن اندامی کشیده، دُمی باریک، سر و گردن زیبا دارد.برای اسب‌های با نژاد ترکمن درسال‌های گذشته ذخیره‌های ژنتیک این اسب، تقاضای جهانی یافته است.اسب ترکمن در نزد ترکمن‌ها پیشینه‌ای طولانی در سنن و زندگی صحرانشینی وجنگ وگریزها درگذشته داشته است.

گفتنی است برنامه‌های اشتباه نیم قرن گذشته لطمه زیادی به ذخیره ژنتیکی اسب‌های ترکمن زده است و متاسفانه تعداد اسب‌های ترکمن خالص و خوب به شدت کاهش یافته است.

امروزه خالص‌ترین اسب‌های ترکمن ایران را در منطقه راز و جرگلان از توابع استان خراسان شمالی می‌توان یافت که بیشترین جمعیت این اسب را دارا می‌باشد. خوشبختانه در سال‌های اخیر توجه بیشتری به تولید اسب‌های ترکمن شده است. تعدادی اندک و پراکنده از این نژاد توسط علاقه‌مندان در اصفهان، تهران، شیراز و همدان نیز نگهداری می‌شوند.

شهرستان گنبدكاووس از مراکز مهم پرورش اسب ترکمن است.

§پیشینه اسب ترکمن

از گورهای سکایی یافت شده در پازیریک واقع در کوه‌های آلتای، آثاری از اسب ترکمن مربوط به ۴۰۰ سال قبل از میلاد به دست آمده است.حالت قرار گرفتن گردن، شکل و استخوان بندی صورت و سایر اندام‌های این اسب‌ها خود دلیل بر صحت این مطلب است

§استفاده اسب ترکمن در تاریخ

سکاها، هخامنشیان و بیش از همه اشکانیان از اسب‌های ترکمن در سواره نظام خود سود بردند. شاهان سلجوقی و صفویان نیز سوار بر اسب‌های ترکمن مملکت تحت سیطره خود را گسترش دادند و امنیت بخشیدند و نادرشاه افشار با ترکیب ترکمن و سایر اسب‌های ایران تا هند پیش رفت.

از گذشته‌های دور از سلسلهٔ هان در چین گرفته تا خلفای عباسی و سلاطین عثمانی از اسب ترکمن در بخش‌های مختلف سپاه خود استفاده می‌کردند.بوسفالوس اسکندر و جهان پیمای ناپلئون، نمونه‌هایی از اسب‌های ترکمنی هستند که پای به فتوحات زیادی گذاشتند.

نقاشی‌های صفوی و قاجار هنوز هم نقش و نگار اسب‌های ترکمن را در جنگ و شکار شاهان و شاهزاده‌ها نشان می‌دهد.

§خصوصیات بارز ظاهری

قد: اغلب ۱۵۸ - ۱۴۸ سانتیمتر

سر: صورت کشیده، خشک، استخوانی و ظریف، چشم‌ها براق و حدقه برجسته، گوش‌ها بلند و نازک و خوش فرم و کاکل کم پشت.

گردن: در آخال تکه بلند، باریک، اتصال به سر ظریف و با زاویه عمودی نسبت به بدن ولی در یموت کوتاه تر، عضلانی و قویتر، زاویه عمودی کمتر.

اندام‌های حرکتی: پاها بلند، خشک و نازک با تاندون‌ها و مفاصل قوی و متناسب.قلم‌ها بلند، گام‌ها نرم و سبک و حرکات باشکوه، سم در یموت قوی ولی دراسب آخال تکه غیر مستحکم، عدم وجود موهای پشت بخلق.

بدن: اسکلت قوی، اندام‌ها بلند و کشیده و لاغر اما بسیار نیرومند، جدوگاه برجسته، شانه بلند، شیب کمر به طرف جلو و فاقد برجستگی، شکم تازی و در قسمت نزدیک به کپل جمع شده، کپل در طول بدن کشیده.

پوست و مو: پوست فوق العاده نازک ولی سفت، موهای سطح بدن کوتاه، نازک، ابریشمی با درخشندگی خاص، یال بسیار کم پشت و کوتاه، اتصال دم اندکی بالاتر از سایر نژادها، دم در حین حرکت آزاد و پایین.

رنگ: بیشتر رنگ‌ها در این نژاد دیده می‌شود که با درخشندگی خاصی همراه است.

§منابع

↑ مجتبی قربانی. «رنگ و توارث آن در اسب». مجتمع آموزش عالی ابوریحان بیرونی - دانشگاه تهران، ۱۳۷۸ (بازنشر در فدراسیون سوارکاری). بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۲ اردیبهشت ۱۳۹۲.
↑ نغمه عقیلی. «سمند، زیباترین اسب ترکمن/یکه تازی اسب ترکمن در پهندشت گنبد». روزنامه ایران، ۴/۱۰/۸۶. بازبینی‌شده در ۲ اردیبهشت ۱۳۹۲.

معرفی اسب ترکمن در ایران، علی گلشن، تهران، پژواک کیوان، ۱۳۸۴
اسب، دکتر ابراهیم پور و دکتر رضایی نژاد، اصفهان، مرکز نشر دانشگاه صنعتی، ۱۳۸۴

ارسال نظر برای این مطلب