آرامگاه "ابوسعید ابوالخیر" کجاست + عکس

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسمی اثار تاریخی ترکمنستان در عشق‏آباد، صحبت در مورد "ابوسعید ابوالخیر" را از آرامگاه وی که در آن سوی دامنه رشته کوههای هزار مسجد خراسان و در بیابانی وسیع و پوشیده از خار و خاشاک در حومه شهرک مهنه ترکمنستان است و همجوار با مرز جمهوری اسلامی ایران آغاز می‌کنیم که هم اکنون مزار این عارف نامی به زیارتگاه ترکمن‌ها و دوستداران طریقت وی تبدیل شده است.

بنا به اسناد موجود تاریخی، ابوسعید آخرین مجلس خود را در 27 رجب سال 440 ق برگزار کرد و در این مجلس، فرزندش ابوطاهر سعید را به عنوان جانشین معرفی و درباره چگونگی مراسم تشییع جنازه خود به مریدان سفارش کرد.

پس از یک هفته در چهارم شعبان همان سال در سن 83 سالگی درگذشت و جنازه او را در خانه خودش دفن کردند و در تشییع او آنقدر ازدحام جمعیت زیاد بود که تابوت او تا نیمی از روز دفن نشد و پس از آن نیز راه به وسیله مامورین حکومتی باز شد تا توانستند جنازه را به خاک بسپارند.

اولین بار پس از وفات ابوسعید ابوالخیر، آرامگاهی به سبک بناهای تاریخی دوران سلجوقی و اسلامی توسط شاهان سلجوقی در ‪ ۱۰۴۹‬ میلادی بر مزار وی احداث شد که در فاصله حدود پنج کیلومتری شهرک فعلی مهنه قرار دارد.

این بنا تاکنون پابرجاست و توسط دولت ترکمنستان بعنوان یک اثر تاریخی و فرهنگی به ثبت رسیده و مورد حفاظت قرار گرفته‏است.

آرمگاه ابوسعید مطابق پلان یک ساختمان واحد مربع شکل با اضلاع ‪ ۳/۱۰‬متر در ‪ ۵/۱۰‬متر است.

ضخامت دیوار عمارت ‪ 2/5‬تا ‪ ۳‬متر بوده و از درون آنها گالری‌هایی(راهرو) می‌گذرند و آجرهای بکار رفته در بنا نیز به ابعاد ‪ 22/5 در 5/24 سانتی متر است.

بنای بیرونی آرامگاه ابوسعید ابوالخیر بدلیل گلی بودن آن در حال فرو ریختن است که نیاز دارد کارهای بازسازی و مرمت این اثر منحصر به فرد معماری اسلامی هرچه سریعتر از سر گرفته شود.

اعلام آمادگی وزیر فرهنگ ایران برای ساخت فیلمی مشترک از زندگی ابوسعیدابوالخیر

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که پیش از سال جدید شمسی به منظور  شرکت در مراسم افتتاحیه هفته فرهنگی ایران در ترکمنستان به عشق‏آباد سفر کرده‏ است، در جمع خبرنگاران و هنرمندان از آمادگی طرف ایرانی برای ساخت فیلم مشترک  در مورد زندگی و شخصیت ابوسعید ابوالخیر خبر داد.

"سید محمد حسینی" تصریح کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران به اتفاق دست اندرکاران صنعت فیلم کشورمان آماده است اقدامات لازم را برای تحقق این امر انجام دهد و آماده است برای پیگیری دریافت موافقت رسمی طرف ترکمنستانی نیز اقدام کند.

وی با اشاره به اینکه طرف ایرانی برای ساخت فیلم (مستند) در مورد مفاخر مورد احترام ایران و  ترکمنستان نظیر "مختومقلی"،"ابوسعید ابوالخیر" و قدمگاه امام رضا (ع) در مرو قدیم گفت: این پیشنهاد در ملاقات با مقامات عالی رتبه دولت ترکمنستان به ویژه رئیس جمهور، معاون رئیس جمهور در امور فرهنگی، وزیر فرهنگ، وزیر خارجه ترکمنستان در جریان این سفر مذاکره و مطرح شده ‏است که طرف ترکمنی نیز از این پیشنهادات استقبال کردند.

حسینی, با اشاره به ظرفیت‌های بالای سینمای ایران اظهار داشت: سینمای ایران, سینمای اخلاق, معنویت و سعادت است در مقابل سینمای غرب و هالیوود که خشونت و مسائل غیر اخلاقی و غیر انسانی را ترویج می‏کند، ایستاده است.

جایگاه ابوسعید ابوالخیر در بین مردم ترکمن و دیگاه‏های دانشمندان و محققان ترکمنستانی   

ترکمن‌ها علاقه ویژه‌ای به ابوسعید ابوالخیر که در نزد آنها به "منه بابا" مشهور است، دارند و هر روز شمار زیادی از ترکمنها به زیارت این آرامگاه می‌آیند.

هر روز آرامگاه آن حضرت بدون زائر نیست و زائران از سراسر ترکمنستان به این محل می‏آیند و ادای احترام کرده زیارت و قبر آن بزرگ را می‌بوسند و حوائج معنوی و دنیوی خود را در این محل مقدس از خداوند متعال مسئلت دارند.

شرق شناس  و روزنامه نگار مشهور ترکمنستانی در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری فارس در عشق‏آباد ضمن استقبال از پیشنهاد وزیر فرهنگ ایران در مورد ساخت فیلیم در ارتباط با زندگی و شخصیت ابوسعید ابوالخیر گفت: این یک اقدام جدید و حسنه در حق آن پیر صاحب کرامت، سلطان عرفا و شهباز اهل طریقت صوفیگری و تصوف خراسان زمین و عاملی در شادی روح آن بزرگوار خواهد بود.

"جمعه آتایوف" در این مصاحبه با اشاره به اینکه پیشتر نیز برنامه‏های مشترک در مورد گرامیداشت حضرت ابوسعید ابوالخیر که ستاره درخشان علم و معرفت در دوران خود بوده است، به همت دست اندرکاران امرو فرهنگی و علمی ایران و ترکمنستان برگزار شده است که ثمره آنها تالیف و ترجمه برخی آثار آن حضرت می‏باشند.

این محقق و مترجم شهیر ترکمنستانی با اشاره به ضرورت تحقیق و مطالعه عمیق شخصیت های مشترک و مفاخر مشترک ایران و ترکمنستان و انعکاس زندگی و خلاقیت آنها در برنامه‌های آتی از جمله در فیلم‌های مستند که وزیر فرهنگ ایران به آن اشاره کرده است، گفت: شاگرد کاملی که حضرت سرخس بابا، تربیت کرد؛ پیر صاحب معجزه، حضرت ابوسعید ابوالخیر – مهنه بابا بود و حضرت ابوعبدالرحمان سلمی پیر صاحب کرامت، حضرت ابوالقاسم قریشی را پرورش نمودند.

سلمی، ابوعلی ظاهر سرخسی، تصاب، لقمان سرخسی، ابوعبدالله محمد هزری مروزی، ابوعلی دقاق،ابوبکر عبدالله بن احمد عفال (غفار) مروزی، پیر ابوالقاسم بشیر و غیره از پیرهای همزمان حضرت سرخس بابا به شمار می‌روند که در رساله علمی خودم نیز اسامی این شخصیت‌ها را ذکر نموده‏ام.

وی افزود: یکی از آخرین کارهای علمی و تحقیقاتی در مورد مفاخر مشترک خراسان زمین هم تهیه کتاب موسوم به هفت پیر خراسان است که در مورد هفت پیر نام آور جهان اسلام است که عبارتند از: 1- حضرت بایزید بسطامی 2- حضرت ابراهیم ادهم 3- حضرت ابوالفضل سرخسی سرخس بابا، 4- حضرت ابوسعید ابوالخیر 5- حضرت ابوالحسن خرقانی 6- حضرت خواجه عبدالله انصاری و 7- فرید الدین عطار نیشابوری.

آتایف تاکید کرد: از آنجایی که مطلع و آشنا هستم، مستند سازان ایرانی بهترین فیلم‌های مستند را در ایران و دنیا را تهیه می‌کنند که اطمینان دارم که به همت و کمک مورخان، دانشمندان و محققان و کارگردانان دو کشور بهترین فیلم مستند در مورد ابوسعید ابوالخیر را بسازیم و ما نیز آماده هستیم که در این طرح و اقدام خدا پسندانه سهیم باشیم.

در همین حال، "قندیم قربان‏اف" استاد دانشگاه ترکمنستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در عشق‏آباد در مورد ابوسعید ابوالخیر نیز گفت: در کنار حضور فعال در همایش‌های مشترکی که چه در ایران و چه در خاک ترکمنستان درباره گرامیداشت حضرت ابوسعید ابوالخیر برگزار شدند، به تالیف مقاله و کتاب‏های متعدد در مورد آن حضرت پرداختم.

این استان مشهور زبان و ادبیات فارسی تصریح کرد: کار علمی و تحقیقاتی من بیشتر تحقیق در مورد شجره و نبیره حضرت ابوسعید ابوالخیر بود که در همایش‏های بین‏المللی مربوط به آن حضرت ارائه شده است.

دکتر قندیم‏اف که هم‏اکنون فعالیت خود را با تدریس زبان و ادبیات زبان فارسی به شاگردان رایزنی فرهنگی سفارت ایران در عشق‏آباد ادامه می‏دهد، گفت: ابوسعید ابوالخیر در میان عارفان مقامی بسیار ممتاز و استثنایی دارد و نام او با عرفان و شعر آمیختگی عمیقی یافته ‌است.

وی تاکید کرد: احیا و حفظ ارزش‏های میراث غنی فرهنگی و تاریخی دو ملت بزرگ ترکمنستان و ایران آن هم به همت دولت و دست اندرکاران امور فرهنگی و هنری و علمی کار بسیار مهم و ستودنی است که تبادل هیات فرهنگی و عملی دو کشور و نیز برگزاری همایش‌های مشترک برای گرامیداشت مفاخر مشترک امر ضروری می‏باشد.

قربان‏اف گفت: زندگی و خلاقیت پرافتخار  ابوسعیدابوالخیر  شایسته گرامیداشت است و وجود آرامگاه آن حضرت در خاک ترکمنستان موجب افتخار مضاعف و عامل دیگری در پیوند معنوی ملت بزرگ ایران و ترکمنستان است.

 همچنین مرحوم استاد "ساری‏اف" که در واقع تمام زندگی خود را در کرسی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مختوم‏قلی  ترکمنستان سپری کرد در  آثار  متعدد علمی و تحقیقاتی خود ابعاد مختلف زندگی و خلاقیت شیخ ابوسعید ابوالخیر منعکس کرده است.

این استاد برجسته ترکمن که استاد در واقع تمامی زبان شناسان و مترجمان معاصر زبان فارسی ترکمنستان بود، در اثر خود موسوم به "دانای بزرگ شرق" در مورد ابوسعید ابوالخیر چنین می‏نویسد: ابو سعید ابوالخیر را در کنار محبوبیت فوق العاده بین مردم مسلمان عادی، نه فقط حاکمان غزنوی و یا سلاطین سلجوقی که آوازه اش جهانگیر شده بودند نیز "پدر" خطاب می‌کردند که روایت‌های متعدد موجود گواه بر این گفته‌ها می‏باشد.

استاد ساری‏اف نابغه نادر در زمینه زبان و ادبیات فارسی و ترکمنی بود و بین محافل علمی و دانشمندان ایرانی نیز نام آشنا است.

در بخش دیگر این اثر نوشته است: یکی از وجوه تمایز آفرینش‌های منه بابا (ابوسعید ابوالخیر ) از معاصرانش شعر سرایی مداوم اوست و  آنطوری که در کتاب "تذکرِة الاولیا"ی عطار گفته می‌شود که اولین مرشد ابوسعید، شیخ ابوالقاسم گرکانی بوده است و او به ابوسعید نوجوان گفته است که :"اگر می خواهی کلام خدا را بر زبان آوری" همیشه این شعر را با سرعت تکرار کن:

من بی تو دمی قرار نتوانم کرد

احسان تو را شمار نتوانم کرد

گر بر تن من زبان شود هر مویی

یک شکر تو از هزار نتوانم کرد

وی در ادامه حتی در لحظاتی که نفسش  به شمارش افتاده بود، وقتی از او پرسیدند: "ای شیخ پس از آنکه شما دار فانی را ترک نمودید کدام آیه از قران کریم را قرائت کنیم؟ آن بنده مسلمان فروتن می گوید: آن کار بسیار عظیمی است، برای ما خواندن شعری که ذیلا می‌خوانم کفایت می‌کند و رباعی زیر را می‌خواند:

خوبتر اندر جهان از این چه بود کار؟

دوست بر دوست رفت و یار بر یار

آن همه اندوه بود و این همه شادی

آن همه گفتار بود و این همه کردار

استاد آتا ساری‏اف در بخش دیگر این اثر  خود  که در کتاب مجموعه مقالات کنگره علمی ابوسعید ابوالخیر نیز چاپ شده است با اشاره به فراهم آوری امکانات برای مطالعه بیشتر در مورد اساتید و بزرگان علم و دانش که به زبان فارسی و عربی اثر و شعر از خود به یادگار گذاشته‌اند، نوشته است: انشاءالله هر کس به درگاه او روی آورد، مسلمان باشد، یا مسیحی و یا یهودی یا راه گم کرده هر کسی که با خلوص نیت به او روی آورد به مقصد و مراد خود می‌رسد زیرا که پیر اعظم، خود چنین گفته است:

بازآ،بازآ، هرآنچه هستی،بازآ

گر کافر و گبر و بت‌پرستی بازآ

این درگه ما درگه ناامیدی نیست

صد بار اگر توبه شکستی،بازآ

از سوی دیگر دولت ترکمنستان به ویژه علاقه شخصی قربانقلی بردی‏محمداف رئیس جمهور ترکمنستان به بزرگان و اهل معرفت، عرفان و تصوف به ویژه  ابوسعید ابوالخیر، همواره بر جایگاه این بزرگان در جامعه، تاکید شده است.

به همین دلیل نیز پژوهشکده ملی نسخه خطی ترکمنستان در سال‌های اخیر اقدام به ترجمه آثار در ارتباط  با وی را آغاز کرده است و تعدادی از آنها را نیز به زبان ترکمنی منتشر کرده است.

در پی اهمیت دولت ترکمنستان به احیا ادبیات ملی و کهن شرق و گرامیداشت بزرگان اهل قلم، در سال گذشته میلادی در پارک بزرگ در مرکز عشق آباد پایتخت ترکمنستان پارک بزرگ و مجهز موسوم به پارک "الهام" را احداث کرد و در آن مجسمه و تندیس بزرگان اهل، شعر، ادب،عرفان و معرفت و قهرمانان ملی ملت ترکمن را نصب کردند که بین آنها مجسمه بزرگ سنگی شیخ  ابوسعید ابوالخیر (مانه بابا) نیز قرار دارد.

بزرگانی چون ابوسعید ابوالخیر، انوری ابیوردی، عمر خیام، خواجه یوسف همدانی، کسایی مروزی، شیخ نجم‌الدین کبری، ابوعلی دقاق از جمله دهها شخصیت تاثیرگذار در فرهنگ و ادب فارسی هستند که هم‏اکنون در ترکمنستان بعنوان شخصیت‌های تاریخی این ملت مورد احترام و تکریم قرار می‌گیرند که تندیس تعدادی از آنها نیز در پارک ملی "الهام" عشق‏آباد نصب شده است.